"Şu sağındaki ne!" sorusuna Hz. Musa`nın verdiği cevabın ilk şıkkı,
"ona dayanırım" dır. Dayanırım sözcüğünün kökü ise, bağlamak anlamı da
veren "v-k-e"dir. Kıssada geçen çekimli hâli de, "bağlanırım" demek
olur. Değneğe bağlanmak ona dayanmak demek olduğu gibi, yasalara
dayanmak ise onlara bağlanmak olur.
Hz. Musa`nın cevabının ikinci sözcüğü "koyun", temsilin öğesi olarak
çok daha anlamlıdır. Koyunun dişisi-erkeği ve büyüğü- küçüğü için
farklı sözcükler bulunur. Kıssada kullanılan "ganem" ise sürüyü
anlamlandırır. Bu kelime, zorba birisinin elinden zorla alınacak olan
ganimet ile aynı köktendir.
Bu koyunlar, kıssadaki bağlamında, zorba Firavun`un elinde
uysallaştırılmış olan toplumdur. Nitekim Tevrat ve İncil üslubunda da
sürgün, esir ve rehbersiz kalan toplumlara koyun denmiştir. Tevrat`ta
şöyle denir: "O kişi topluluğun önünde yürüsün ve topluluğu yönetsin.
Öyle ki, Rab’bin topluluğu çobansız koyunlar gibi kalmasın."
Kıssadaki "Yaprak çırparım" diye tercüme edile gelen "Ehuşşu" sözcüğü
de, cömertlik etmek, iyilik yapmak, sevindirmek, yüz güldürmek
anlamları veren bir köktendir. Gerçek bir koyun sürüsüne yapılan iyilik
yaprak çırpmak olsa da, esir bir topluma yapılacak olan iyilik, onlara
uyandıracak ve ruhen doyuracak olan mesajı ulaştırmak olur.
Hz. Musa`nın cevabındaki "ihtiyaçlar" kelimesi de temsili anlam akışını
güçlendirmektedir. "İhtiyaçlar" kimi zaman da "işler" şeklinde tercüme
edilen kelimenin kökü; akıl ve akit anlamları da veren "e-r-b" dir.
Nitekim "el-İrb" dehâ demektir. Akıl ve akit de herhâlde esir bir
toplumun özgürleştirilmesi için gerekli olan ihtiyaçlardır.
Bu durumda, Hz. Musa`nın, bu fonksiyonlara sahip olan değneğini
bırakınca yılan olmasının ne anlama geleceğini düşünmemiz gerekecektir.
